افزایش مصرف نآگاهانه اطلاعات و تاثیرات سوء آن مانند چاقی اطلاعاتی به زمینهسازی موضوع چاقی بدنی با چاقی اطلاعاتی رامطرح میکند.
برخی بر این باورند که مصرف بی اندازه و بیهوده اطلاعات نیز میتواند نوعی چاقی اطلاعات را به همراه داشته باشد. برای جلوگیری از این چشاقی اطلاعاتی باید راهکارها وتدبیرهایی درباره تغذیه اطلاعات اندیشید.
یکی از این راهها که در حوزه دسترسی و استفاده از اطلاعات به ویژه اطلاعات اینترنتی رایج شده است. رعایت اصول « رژیم اطلاعاتی» است همانگونه که مصرف زیادغذاهای بیکیفیت و یا خارج از اصول بهداشتی فرد را مبتلا به چاقی میکند و بدنش را ازحالت معمولی متفاو ت و متعارف خود خارج میسازد. در واقع فرد با نوعی فربگی یا چاقی اطلاعات دست به گریبان خواهد شد که بار منفی زیادی را به دنبا ل خواهد داشت.
فراوانی و فزونی اطلاعات و چگونه دسترسی به اطلاعات مناسب، کافی و با کیفیت از جمله موضوعاتی است که میتواند در حوزه مطالعاتی رفتار اطلاعاتی مورد بررسی و کنکاش قرار کرد روزگار فزونی اطلاعات و منابع اطلاعاتی یکی از پیامدهای مهم عصر کنونی است. امروزه دیگراطلاعات در دست گروه خاص و قابل انتقال از مجرای خاص نیست بلکه از بحرانهای مختلف و به شیوههای مختلف قابل دسترسی و استفاده است مسئله مهم کیفیت این اطلاعات است نه ابزارهای دسترسی به اطلاعات اطلاعات در دنیا ی جز ضروریات زندگی به شمار میرود مانند آب، هوا، غذا که انسان ناگزیر از مصرف آنهاست.
در واقع میتوان انسان را یک سیستم اطلاعاتی پیشرفته دانست که در هر لحظه باید از جنبه های مکانی، زمانی، امنیتی، فکری و پیرامونی خود آگاهی و اطلاع کسب کند تا بتواند با محیط اطراف خود تعاملی سازگار و سازنده داشته باشد. اطلاعات داده شد از طریق رسانه ها و ابزار مختلف از جمله تلویزیون ، اینترنت و یا تلفن های همراه آکنده از اطلاعاتی هستند که برخورداری و یا استفاده از آنها الزام آور نیست بیش از آنکه اسباب آرامش را فراهم کنند. موجب سر در گمی و تشویق خاطر میشوند. هر گونه اطلاعاتی که در دسترس است میتواند تاثیرات جانبی هم داشته باشد و حتی در مواقعی مصرف کننده را با خطر یا مشکل مواجهه سازد.
همانگونه مصرف زیاد غذا باعث چاقی میشود یا سلامتی جسمی را به خطر میاندازد. مصرف بی اندازه و بیهوده اطلاعات نیز میتواند نوعی چاقی اطلاعاتی رابه همراه داشته باشد. که راه اساسی و درست آن پیدا کردن تغذیه اطلاعاتی درست است که به آن رژیم اطلاعاتی گفته میشود که باید رعایت شود.
از جمله داشتن ساعات تنظیم شده استفاده از رسانه ها و محدودیت آن برای فرزندانمان استفاده منظم از یک یا دور رسانه خاص با توجه به افکار عقایدتان توجه به نوع اطلاعات در خواستی: مثلا اخبار سیاسی، اجتماعی، حوادث حذف سایت ها و کانالهای زاید و غیر علمی و اخلاقی توجه به امکانات رسانه ای و قدرت آنها با توجه به سکونت و شغل تان تعیین زمان خاص رای استفاده از اطلاعات نه در هر زمانی و هر مکان عمومی استفاده مناسب از اطلاعات با توجه به سن، جنس، تحصیلات و امکانات موجود و دقت در نخواندن و یا ندیدن هر گونه اطلاعات غیر ضروری و نا مربوط پرهیز از ارسال اطلاعات نادرست و شایعه ساز به دیگران بدون ذکر منبع خبر و رعایت اصول حرفه ای خبر رسانی مبادله اطلاعات بین افراد هم فکر و هم سلیقه خود و عدم ارسال هر خبر برای دیگران بدون در نظر گرفتن نیازهای واقعی رعایت کردن اصو ل نگارش در تلگرام زیرا هر متنی را نباید نوشت و ارسال کرد.
با ادبیات تولید شده و ارسالی میتوان به شخصیت فرد پی برد و در آخر رعایت اخلاقی در ارسال دریافت و انتشار اطلاعات درهر گونه سیستمی زیرا باید کرامت انسانها در نظر گرفته شود. زیرا خداوند انسانها را به تقوا الهی میسنجند نه به داشتن اطلاعات زیاد بیهوده و مضرر زیرا اطلاعات باید مورد استفاده انسانها در زندگی روزانه اش قرار گیرد و مردم باید یاد بگیرند که تحصیلات، تجربه، رسانهای اجتماعی فقط برای کمک به یک زندگی خوب در خدمت آنها هستند نه برای ضرر زدن به آنها و گمراهیاشان باید بار اضافی اطلاعاتی را پایین گذاشت و رها شد از انباشت اطلاعات بی فایده و مضرر زیرا افراد بیش از توان و گنجایش و نیازشان به مصرف اطلاعات میپردازند اطلاعات می تواند اندیشه زندگی و حتی مرگ انسان را تحت الشعاع خود قرار دهد باز کردن هر ایمیلی، سر زدن به هر سایتی، پیگیری لینکهای مختلف عادت کردن به وب سایتهای مستهجن و غیر اخلاقی، عضو شدن در هر خبرنامه و سایتی و یا دنبال کردن همه برنامههای و شبکههای تلویزیونی و همه مصداقهایی از رفتار اطلاعاتی پر خطر به شمار میروند و اینها نوعی (رفتار اطلاعاتی بیمار گونه) یا خطر ناک نام دارد.
باید شکیبایی، گزینشگری، فرصت جویی، مدیریت زمان، برقراری توازن و پرورش فکر را مورد توجه قرار داد. باید مصرف آگاهانه اطلاعات به جامعه توصیه شود. نه استفاده بیش از حد آن گویا سابقه استفاده از اطلاعات بیشتر مطرح است نه کیفیت و نوع آن.
علایم چاقی اطلاعات: اعتیادبه ایمیل، وقتگذرانی در اینترنت، کاهش سطح توجه، خستگی و افسردگی، کمبود تعامل اجتماعی دور شدن از واقع بینی و وفاداری به نابرندهای خاص راه حلهای چاقی اطلاعاتی: خاموش کردن رایانه و تلویزیون ، کسب سواد رسانهای سرگرم شدن به کارهای دیگر مانند ورزش و تفریح باید اشاعه اطلاعات درست صورت گیرد نه ارائه اطلاعاتی که مزاق خواننده خوش میآیند دارای ارزشی واقعی نیستند و میتوان تاثیرات فکری منفی را به دنبال داشته باشند زیرا انسان در یازده ساعت از شبانه روز به مصرف اطلاعات میپردازد و زمان کمی نیست یعنی نیمی از یک روز عمرتان و سالهای زندگی و به فکر آرامش ذهنتان باشید.
* مدرس دانشگاه و عضو هیت مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی ایران
نظر شما